De herfst is inmiddels in volle gang, van warmste temperatuur ooit, een voorzichtige herfst storm tot kleuren in de natuur die bijna op hun hoogtepunt zijn. In deze blog, 'wat is dat herfst?' en over de fotografische herfst

Als kind herinner ik me nog erg goed de herfstvakanties die we veelal doorbrachten in het Sauerland. Ik weet daar nog van dat het koud en nat kon zijn, maar boven alles vooral dat het heerlijk weer was om buiten actief te zijn. Maar de beleving die ik er nu bij heb is een totaal andere, hoewel het buiten actief er nog steeds is. Sinds 2012 is de knop om bij mij en kan ik echt uitzien naar de herfst!

Wat is dat toch, vraag ik me dan af dat je nu zo bewust de jaargetijden beleefd. Is dat om je ouder bent of omdat door de fotografie hobby mijn blik op de wereld om me heen veranderd is? Ik denk meer het laatste. Vanuit praktische redenen een klein beetje van het eerste. Immers de herfst kent ook zijn ongemakken, eerder donker, nat, mist en daarmee de kans op vaker in de file staan en zelfs voor velen, depressies als de blaadjes van de boom gaan vallen ;-) Vanuit fotografisch perspectief bevat de herfst vaak wel de ingrediënten die je nodig hebt om sfeervolle en fraaie landschapfoto’s te maken.  

Astronomische, Meterologische of fotografische herfst

Astronomische herfst

We kennen twee aanduidingen wanneer het herfst is. De herfst loopt (ten noorden van de evenaar) bij conventie dat jaargetijden op de 21e beginnen van 21 september t/m 21 december. Het astronomisch bepaalde begin van de herfst is de herfstnachtevening en is tot nu toe nog nooit op 21 september gevallen, maar altijd rond 23 september (op het noordelijk halfrond en rond 20 maart op het zuidelijk halfrond). De zon gaat dan door het herfstpunt en de dag en de nacht zijn nagenoeg even lang. De herfst eindigt rond 22 december (op het noordelijk halfrond en rond 21 juni op het zuidelijk halfrond) met de winterzonnewende. Het astronomisch begin van de herfst is het ijkpunt van de Franse Republikeinse Kalender.

Meteorologische herfst

De meteorologische herfst begint eerder, op 1 september op het noordelijk halfrond en op 1 maart op het zuidelijk halfrond. Deze duurt dan tot 1 december respectievelijk 1 juni.  In gematigde klimaatzones verliezen de meeste loofbomen en ook andere planten hun bladeren. In de herfst wordt het flink kouder dan in de zomer, hoewel er periodes met warmte kunnen optreden, de zogenaamde nazomer.

De herfst is begonnen, we krijgen misschien wel dit weekend een warmte record. Voor mij is zoals ik al eerder schreef de herfst het allermooiste fotoseizoen. Toch is het nog erg groen in de meeste bossen, de beuken verkleuren pas laat...rond november. Maar voldoende andere foto opportunity’s en dus tijd om te verkennen en te kijken, zodat als de kleuren er zijn je direct weet waar naar toe te gaan.

Verkennen

Zo was ik afgelopen maandag op Landgoed Mariëndaal te vinden. Een prachtig landschap in Arnhem Noord met vele mogelijkheden en vooral bekend om de ‘Bedstee’ -de beukenhaag die in het landschap ligt en waar je doorheen kunt lopen. Dit keer heb ik de bedstee gelaten voor wat ze is en de oostelijke route gevolgd, omdat ik daar recentelijk niet was geweest. Qua apparatuur alleen de Fuji XT-1 + 18-55 mm. f/2.8-4 lens bij me en mijn kleine Calumet statief. Licht en handelbaar, precies voor dit soort doeleinden geschikt. Lekker wandelen, als het kan foto’s maken en géén gezeul met apparatuur. Deze wandelroute heeft me wel een paar nieuwe interessante plekjes opgeleverd, maar ook een uitdaging.

Over en onderbelichten

Aangezien de herfst is nog niet echt is qua kleur, de beuken zijn nog zeer groen van binnen in het bos, dan wil het gebeuren dat je als liefhebber van landschappen en wolkenluchten een scene ziet die je toch wilt vastleggen en waar wel een beetje de mooie kleuren inzitten. Al snel weet je dat het contrastverschil tussen ‘hemel & aarde’ te groot is, ondanks de voorbij drijvende wolken. Ik dacht gelijk aan mijn filters, die ik niet mee had genomen. Uitdaging dus. Totdat ik me besefte dat een ander bevriend fotograaf (Ronald Verwijs) eigenlijk niets anders doet dan HDR’s maken. Kortom dan geef je je maar eens over aan een techniek die er is, namelijk die van High Dynamic Range. Een techniek die ik vaak verfoei vanwege het overmatige onnatuurlijke effect. Maar in dit geval bedacht ik me en dus de eerste stap om tot een HDR opname te komen gezet. Meer lezen over HDR doe je hier.

Gemak dient de mens

Dan ontdek je hoe verdraaid handig, eenvoudig en doeltreffend de Fuji XT-1 is, dankzij alle knoppen en schakelaars bovenop de body. Links bovenop mijn body zit de gevoeligheidsknop voor ISO waarde instellingen, met daaronder de DRIVE instelschijf. Deze simpel van S (enkele opname) op BKT (bracketing) gezet zodat ik snel 3 opnames kon maken met 3 verschillende belichtingen. Daarmee bedoel ik, gebruik maken van de voorinstelling om vanuit de neutrale belichting een hele stop onder en een hele stop over te belichten. (mijn stond op hele stops en dus +1Ev en -1Ev bracket gemaakt het kan ook met 1/3^e of 2/3^e stops). Aangezien de camera op statief stond, gelijktijdig drie opnames gemaakt. Een statief is wel handig zodat je zeker weet dat je dezelfde foto’s over elkaar legt.

De herfst komt eraan, als je het mij vraagt één van de mooiste seizoenen. De omgeving verandert, het licht wordt diffuser en de kleuren in de natuur worden intenser. Gisteren afgesproken met beeldkunstenaar Bob van den Berg om alvast een voorproefje op de herfst te nemen – wetende dat het nog net te vroeg is voor de echte herfstsfeer. Een pre herfst moment dus!

Voorbereiding

Vorig jaar weinig echte momenten kunnen pakken om de herfst vast te leggen, dus dit jaar meer ruimte in de agenda gemaakt, hoewel de fotografische herfst nog moet beginnen. Er ligt inmiddels al een klein lijstje van locaties om te bezoek aankomende weken! Een evenzo grote liefhebber van de herfst is Bob van den Berg. Met hem had ik spontaan enkele weken geleden een afspraak gemaakt om foto's te gaan maken. Eerder deze week hadden we contact om ons programma te bepalen. Hoofdidee was ‘Speulderbos’ in de omgeving van Ermelo op de Veluwe. Maar al pratende, wetende dat we tijd zat hadden (dachten we) kwam ook Kasteel / Landgoed Staverden op de lijst. Eerder deze week werd ik geïnspireerd door een foto van bevriend fotograaf Pieter Poot (PinguïnPP)  die was wezen wandelen in het Leuvenumsche bos en een fraaie foto deelde van de daar doorhéén stromende beek. Na wat verder zoeken op afbeeldingen van dit plekkie, kwam dit ook op onze lijst terecht. Dus Kasteel – Beek en Speulder bos ging het worden.

Een dekking!

Fotografie is er in vele soorten, vormen en gedaanten. Van macro tot landschapfotografie en naakt -tot natuurfotografie. Het heeft duidelijke overéénkomsten, er wordt iets vastgelegd. Maar hèt wat je dan vastlegt, is aan jouw techniek, keuzes, standpunt en persoonlijke creativiteit. Dit komt ook tot uitdrukking in natuurfotografie en dan specifiek fotograferen van herten, bokken en reeën tijdens de bronsttijd. En wat ik me dan altijd afvroeg, hoe leuk kan dit fenomeen zijn als je met zijn allen op een rijtje staat en hetzelfde hert eigenlijk fotografeert? (ja ik ben bevooroordeeld) Een ruime week geleden ben ik voor het eerst wezen kijken langs de wildbaan, had er al wel over gehoord maar het nog nooit met eigen ogen gezien. En wat was dit een leuke avond!!

Als geboren en getogen Arnhemmer ken je de omgeving en ben je vast en zeker weleens in het nabij gelegen natuurpark de Hoge Veluwe geweest. Toch was het jaarlijks terugkerende fenomeen ‘de bronsttijd of hertjes fotograferen’ in de bronsttijd voor mij onbekend tot eerder deze week. Een lid van onze fotoclub fotografeert regelmatig herten, dus zodoende wel al het e.e.a. erover gezien, ook op Flickr kwamen de afgelopen dagen wat beelden al voorbij.  En al tijdens de zonsopkomsten op de Posbank Veluwezoom, had ik de befaamde geluiden van de bokken gehoord. Ook fotovriendin Aline van Weert verraste mij laatst al met een foto van de herten op de Veluwe. Todat ze een ruime week geleden haar door mij geleende filters kwam ophalen en melde dat ze daarna naar de ‘wildbaan’ zou gaan om foto’s te maken. Spontaan besloot ik om mee te gaan. Al wel in de wetenschap dat ik met mijn 5DMKII + 70-200 mm. lens niet al te veel zou kunnen uitrichten. Minimaal 400 mm. is een vereiste ;-)